Tenkis Davası TMK 571.
Tenkis Davası Hakkında
Tenkis davası, miras hukukuna bağlı bir davadır ve miras bırakan kişinin ölümü ile açılması mümkündür. Vasiyet bırakan kişi sağ iken tenkis davasının açılması mümkün değildir.
Table of Contents
Tenkis Davası Nedir?
Miras bırakanın özgürlüğünün aşan ve saklı pay sahibi kişinin miras hakkına yaptığı tecavüz ile miras bırakan kişinin yaptığı tasarrufun kanun içine çekilmesi adına açılan davalara tenkis davası denir. Miras hukukuna ilişkin bir dava olan tenkis davası miras bırakan kişinin ölümü ile açılabilir.
Muris sağ olduğu takdirde bu davanın açılması mümkün olmaz açılsa da iptal olur. Miras bırakanın bazı mirasçıların aleyhine mirastan mal kaçırma olaylarına karşı açılan davalardan biri olması dolayısı ile etkili bir davadır.
Saklı Pay Sahibi Nedir?
Miras bırakan kişinin yaptığı tasarrufa karşı miras paylarının belirli oranlarda korunduğu mirasçılara saklı pay sahibi denir. Miras bırakan kişinin hiçbir şekilde müdahale edemeyeceği ve üzerinde tasarruf edemeyeceği kişilerdir. Medenin kanunda da sınırlı olarak kabul edilen saylı mirasçılar şu şekildedir:
Miras bırakan kişinin eşi,
Miras bırakan kişinin annesi ve babası,
Miras bırakan kişinin çocukları, torunları, evlatlıkları ve torunlarının çocukları.
Daha öncesinde saklı pay sahibi olarak kabul edilen mirasçının kardeşleri daha sonrasında kanunen saklı pay mirasçısı olmaktan çıkarılmıştır. Fakat bu değişiklik yapılmadan önce yani 10 Mayıs 2007 senesinde önce gerçekleşen durumlarda kardeşler de saklı pay sahibi olarak kabul edilir. Buna göre değişiklikten önce açılmış olan tenkis davalarında kardeşler de saklı pay sahibi olarak kabul edilmektedir. Tarihten sonraki mahkemeler ise iptal edilir.
Kimler Tenkis Davası Açabilir?
Tenkis davasının yalnızca saklı paylı mirasçılar tarafından açılması mümkündür. Saklı paylı mirasçılar da miras bırakan kimsenin annesi, babası, eşi ve alt soyu olarak belirlenmiştir. Tenkis davası saklı mirasçıyı koruyan bir hak olduğundan miras şirketine atanan temsilci olması gerekse de vasiyeti yerine getirme görevlisinin davayı açma hakkı yoktur.
Davayı tüm saklı pay sahipleri birbirinden bağımsız olarak açma hakkına sahiptir. Tasarruf oranına tecavüzün miktarı saklı paylar göz önünde bulundurularak hesaplanır. Tenkis edilebilir olan miktarın tamamı olmasa da dava açan kişinin saklı paylı kadar tenkis edilmesi mümkündür.
Fakat tenkis davası açmayan saklı pay sahiplerinin bu karardan etkilenmediği bilinir. Saklı paylı mirasçı olan kişi fiil ehliyetine sahip değilse kanuni olarak temsilcisi belirlenmiş kişi onun adına dava açabilir. Bu durumun ihmal edilmesinden vasinin sorumlu tutulduğu da bilinir.
Tenkis Davası Kimlere Karşı Açılır?
Tenkis davasında davalı taraflar, miras bırakan kişinin tasarruf oranını aşarak saklı paylara göz koyan ve kanunen tenkise tabi tutulmuş olan kazanımların yapıldığı kişilerdir. Bunların mirasçı ya da üçüncü kişiler olmaları mümkündür. Kazandırma yapılan kişilerin ölmüş olması halinde mirasçıları davalı olarak kabul edilir.
Mirasçı kişiler tüm bu kişileri dava etme hakkına sahiptir. Fakat bunun sonuçlarına katlanmak zorunda kalır çünkü sonuç aleyhe olabilir. Tenkis davasının kazandırma yapılan kişilere karşı açılmaları da mümkündü. Fakat Yargıtay istisna olsa da kazandırma konusu olan malı üçüncü kişilere devretmişse bu kişilere karşı da açılabilir.
Kötü niyetli kişilere karşı da saklı pay sahibi tarafından bu tenkis davası açılabilir. Tenkis yükümlüsü olan kişilerin malı tenkisten kaçırmak adına üçüncü kişilere devretmesi ya da üçüncü kişilerin bu amacı bilerek malı devralması gerekmektedir. Aksi halde mahkeme tarafından dava iptal edilir.
Tenkis Davası Mal Paylaşımı
Tenkis davalarında tasarrufun tenkisine sıra geldiği zaman sabit tenkis oranına bakılarak dava konusu olan malın paylaşımının mümkün olup olmadığına bakılır. Bu araştırma sonucunda eğer malın bölünmesi mümkünse bu kısımların bağımsız bir şekilde taraflar adına tescil edilmesine karar verilir. Eğer bu mal bölünmeyecek bir malsa bu sefer de davalının tercih hakkı ortaya çıkar.
Bu durumda bölünemeyen malın karar alındığı tarihteki fiyatı belirlenir ve sabit tenkis oranı ile çarpılarak hesaplaması yapılır. Bu sayede sonuca göre nakit ödeme yapılmasına karar verilir. Tasarrufa konu edilen taşınmaz malın sabit tenkis oranında bölüneceği ya da bölünemeyeceği hususunda mahkeme tarafından araştırma yapılması mecburidir.
Sabit tenkis oranı belirlenir ve daha sonra da tercih hakkı davalı kişiye yöneltilir. Bu esnada taşınmazların bilirkişi tarafından karar tarihinde hangi değerde olduğu da belirlenir. Tüm araştırmalar ve fiyat tespitleri yapılmadan mahkeme tarafından herhangi bir hüküm verilmesi mümkün olmaz. Tenkis Davası hakkında daha detaylı bilgi için bizi arayınız.