Muris Muvazaası Nedeni İle Tapu İptal Davaları MK 1024.
Muris Muvazaası Nedeni İle Tapu İptal Davaları Hakkında
Muris muvazaası, mirasçılardan mal kaçırma olarak da bilinen önemli bir miras hukuku ve tapu iptal davasıdır. Sıklıkla karşılaşılan bu davalarda, resmiyette satış yapılan taşınmazların geçersizliği ve tapunun iptali incelenmektedir. Muvazaa davası, tapu iptal ve tapu tescilini bünyesinde barındıran muris muvazaası kendi içinde bazı şartlara sahiptir.
Table of Contents
Muris Muvazaası Şartları
Muris muvazaasında miras bırakan kimsenin resmiyette var olan ama görünüşte işlevsel sözleşmesi bulunmaktadır. Bu işlem tapu memuru tarafından kayıt altına alınmaktadır. Ancak mal karşılığında alınan bedel, ederinin çok altındadır veya ölünceye kadar bakım sözleşmesi içermektedir.
Taşınmazın satışının yapıldığı kişiye bağlı olarak, yasal mirasçıların bir kısmı ya da tamamının aldatılması planlanabilmektedir. Satış ve sözleşme yapılan kimse, mirasçıların dışındaysa; tüm mirasçılardan mal kaçırılması hedeflenmektedir.
Muris Muvazaası İspatı
Yargıtay 1. Hukuk Dairesinin 28.2.2019 tarihli 2016/6207 Esas sayılı 2019/1460 Karar sayılı kararında muris muvazaası ispatına değinilmiştir. İlgili kararda, “…muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı davalar tanık dahil her türlü delil ile ispatlanabilecektir.” denmektedir.
Buna göre, ilgili davalarda yazılı delil ve tanık dahil her türlü ispat yolu açık tutulmaktadır. Ayrıca, mirasçılardan her biri kendi miras payları doğrultusunda dava açma hakkında da sahiptir.
Muris Muvazaasında Yetkili Mahkeme ve Tarafların Başvurabileceği Hukuki Yollar
Miras hakkı, hukuki olarak elinden alınan tüm hak sahipleri mirasçılardan mal kaçırma davası açabilirler. Bu noktada, başvurulabilecek talepler tapu iptal ve tescil şeklindedir. Açılan davayla birlikte görünüşteki sözleşmenin geçersizliğinin tespiti ve ilgili tapu geçişinin iptali istenmektedir.
Muris muvazaasında yetkili ve görevli mahkeme, Asliye Hukuk Mahkemesi’dir. İlgili bilgi Hukuk Mahkemeleri Kanunu Madde 2/1’de yer almaktadır. Davanın açılması için satışı gerçekleştirilen taşınmazın bağlı bulunduğu Asliye Hukuk Mahkemesi’ne başvurulmalıdır.
Tapu İptal ve Tescil Davası Nedir?
Tapu iptal ve tescil davası, usulsüz yapıldığı iddia edilen taşınmaz satışları için açılmaktadır. Bu şekilde, muvazaalı tapu işlemlerinin iptal edilmesi mümkündür. Muris muvazaası davalarında miras bırakan kimsenin gerçek iradesi araştırılmakta ve muvazaaya yönelik deliller incelenmektedir.
Yerleşik Yargıtay İçtihatları doğrultusunda iradeye dair birtakım kriterler belirlenmiştir. Söz konusu kriterlerin aşağıdaki gibi sıralanması mümkündür.
Muris ve mirasçılarının bağlı olduğu yöreye ait gelenek ve görenekler.
Muris ve mirasçılarının aile ve çevreyle ilişkileri.
Murisin ve mirasçılarının maddi durumları.
Davalı tarafın taşınmazı alım gücü olup olmadığı.
Malın satış bedeliyle, gerçek değeri arasındaki fark.
Miras bırakan kimsenin sözleşme açısından geçerli bir nedeni bulunması.
Muris muvazaası, yargılama sürecinde yukarıda sıralanan kriterler ele alınmaktadır. Her bir dava, olayların seyrine göre ayrı ayrı incelenmektedir. Mahkemenin ilgili satışı usulsüz kabul etmesi durumunda tapuda yapılan işlemler iptal edilmektedir. Dolayısıyla ilgili taşınmaza ait satış hiç yapılmamış gibi kabul edilmektedir. Sonrasında söz konusu mal, yasal mirasçıların tapu siciline işlenmektedir.
Yargıtay Tarafından Muris Muvazaası Kabul Edilmeyen Durumlara Örnekler
Yargıtay tarafından alınan bazı kararlarda mirasçılardan mal kaçırmanın kabul edilmediği durumlar yer almaktadır. Muvazaa iddiasının reddedildiği emsallerden bazıları aşağıdaki gibi listelenebilir.
Muvazaa iddiasında bulunulan taşınmazın, miras bırakan tarafından satılmaması. Bu durumda satış üçüncü bir kişi tarafından yapılmıştır.
Taşınmaz hakkında kira sözleşmesi ya da ipotek bulunması durumu. Tapuya şerh verilmesi halinde, şerh verilen kişi aleyhinde dava açılamaz.
Miras bırakan tarafından borç senedi imzalanması. Böyle durumlarda muris muvazaası davasına başvurulamamakta, yalnızca tenkis davası açılabilmektedir.
Kadastro tespitinde, miras bırakan tarafından taşınmaz üçüncü kişi üzerine kaydettirilmiştir. Bu durumda da muris muvazaası davası açılamaz. Yasal mirasçıların tapu iptali ve tescil davasına başvurmaları gerekir.
Muris Muvazaası ve Tenkis Davası Arasındaki Farklar
Tenkis davası, saklı pay mirasçıları tarafından açılabilen özel bir dava türüdür. Davanın amacı, miras haklarına tecavüz eden tasarrufların saklı paya çekilmesidir. Tenkis davasında taşınmazın satış sözleşmesine uygun satıldığı görülmektedir.
Taşınmaza ait gerçek bedel, miras bırakana ödenmiş durumdadır. Dolayısıyla özel bir inceleme ve yargı süreci gerektirmektedir. Muris muvazaası ve tenkis davasının eş zamanlı ilerletilmesi ya da ayrı iki dava olarak devam ettirilmesi mümkündür. Uygulamada çoğunlukla iki davayı da içeren tek bir dava açıldığı görülmektedir. Tenkis davası için başvuru süresi mirasçıların saklı payının zedelendiğini öğrendiği andan itibaren bir yıldır. Zamanaşımı süresi ise vasiyetname açıldıktan sonraki 10 yılı kapsamaktadır.